Tanatopraksja (balsamacja) zwłok jest zabiegiem konserwującym, który oprócz przywracania zmarłemu bardzo naturalnego wyglądu, powstrzymuje zmiany pośmiertne i zabezpiecza zwłoki przed działaniem bakterii gnilnych. Zabieg polega na wprowadzeniu do naczyń krwionośnych osoby zmarłej płynów, które pomagają zakonserwować tkanki i organy wewnętrzne oraz skutecznie hamują proces rozkładu ciała po śmierci, rozwój bakterii i zbieranie się gazów. Wypełniając jamy ciała zmarłego cofa plamy opadowe, co przywraca ciału złudzenie życia. Jest to metoda likwidująca wszelkie oznaki śmierci. Po zabiegu zmarły wygląda jakby ,,zasnął” – znikają zasinienia i plamy opadowe, powracają naturalne rysy twarzy.
Balsamowanie odpowiada trosce o higienę i względy sanitarne. Jest uważane za metodę odkażania zwłok z gromadzonych się na ludzkim ciele bakterii przyspieszających niszczenie ciała.
Balsamacja jest szczególnie wskazana w przypadkach transportu zwłok na większe odległości innego miasta czy kraju, konieczności przechowywania zwłok w chłodni przez dłuższy czas (jeśli trzeba opóźnić datę pogrzebu lub przy braku dostępu do chłodni) oraz kiedy ciało będzie wystawione na widok publiczny w temperaturze pokojowej. Tanatopraksja jest jednym z warunków otrzymania zgody na przewóz ciała za granicę.
Tanatopraksja od tanatokosmetyki różni się czasem trwania efektu – tanatokosmetyka ma zapewnić dobry wygląd ciała tylko do pogrzebu. Najważniejszym aspektem tanatopraksji jest jednak jej trwałość. Zabieg tanatopraksji ma ogromne znaczenie dla rodzin osób zmarłych w sposób gwałtowny. Poprzez proces balsamowania oraz rekonstrukcji udaje się bowiem doprowadzić osobę zmarła do wyglądu jaki miał przed śmiercią. Przywracanie osób zmarłych do życia pod względem wizualnym, ma szczególne znaczenie w przypadku samobójców. Zamaskowanie ewentualnych widocznych śladów staje się wówczas dla rodziny priorytetem.
Proces balsamacji zwłok pozwala ograniczyć zagrożenie rozprzestrzeniania się chorób oraz zakażeń . Osoby pogrążone w żałobie są szczególnie podatne na różnego rodzaju infekcje, a ich źródłem może stać się także niezabalsamowane ciało. Tanatopraksja zapewnia jednak w znacznej mierze sterylność zwłok.
Zabieg balsamacji nie przeszkadza w kremacji zwłok.